Sugar Ray Leonard was is in de jaren 70 en 80 één van de meest vooraanstaande boksers van de wereld. Hij won verschillende wereldtitels in verschillende gewichtsklassen. Eén van zijn bekendste uitspraken kwam ik onlangs tegen: “If you never know failure, you will never know success.” En die uitspraak deed mij denken aan één van mijn eigen ervaringen. Want wat is dat toch met faillissementen en ‘aanzien’ in Nederland? Het is (bijna) iets om je voor te schamen. Maar hoe anders wordt daarover gedacht in andere delen van de wereld? Zoals in Amerika bijvoorbeeld.
Ooit stond ik samen met mijn man aan het hoofd van een groot en (regionaal) bekend taxibedrijf. Een familiebedrijf, waarvan mijn man de derde generatie was. Een moeilijke generatie, want de ‘grapjes’ kenden we inmiddels wel. 'De eerste generatie bouwt iets op, de tweede bouwt dat uit en de derde generatie richt het ten gronde.’ Vol moed en zelfvertrouwen gingen we al boksend de ring in, want we wisten dat vechten alleen niet voldoende zou zijn. Al jaren werd er achter de schermen namelijk verlies geleden. Maar dat kon ons niet deren. Tegen beter weten in gingen we voor de knock-out van de waarheid.
Natuurlijk was het een gevecht waarvan de uitslag voor aanvang al bekend was. Ook al wilden we dat zelf niet zien. Al snel kregen we te maken met nieuwe wet- en regelgeving waardoor oneerlijke concurrentie mogelijk werd gemaakt. Grote investeringen stonden op stapel voor nieuwe apparatuur en aanbestedingen gingen steeds vaker alleen over prijs en vriendjespolitiek. Toch waren we emotioneel nog niet klaar om de handdoek in de ring te gooien. Maar we waren duidelijk aan de verliezende hand en werden uiteindelijk knock-out geslagen in de verlenging. We verlieten met gebogen hoofd de ring om daarna zelf de stekker uit het familiebedrijf te trekken. Een bedrijf dat op dat moment al 76 jaar bestond.
We kregen daarna niet alleen te maken met de mening van ‘de familie’, maar ook met die van collega’s, (sociale) media, concurrenten en allerlei andere mensen die meenden hun mening te moeten ventileren. We gingen door het stof, letterlijk en figuurlijk. In Nederland word je letterlijk verguisd als je een faillissement op je naam hebt staan. Laat staan twee of meer.
Toch zei ik laatst tegen een ondernemer: “Ik wens je een faillissement toe.” Want wat hebben wij enorm veel geleerd van deze periode, zowel privé als zakelijk. En nu, zoveel jaren later, kijken wij er met een goed en gerust gevoel op terug. Dit was absoluut de beste beslissing ooit.
Maar hoe anders kijken ze tegen faillissementen aan in (bijvoorbeeld) Amerika? Tijdens een roadtrip door Midden- en West-Amerika twee jaar geleden, leerden we een Amerikaanse familie kennen. Na de huis-tuin-en-keukenvragen over Nederland (ja wij komen uit het land van het ‘red light district’ en de ‘weed’) vroegen ze naar ons werkverleden. Bijna met het schaamrood op de kaken, vertelden we over ons ‘taxi-avontuur’. Waar wij heel voorzichtig keken naar de reactie van onze gesprekspartners, werden zij bijna euforisch.
“Wauw, we admire you for that”, was de reactie. In Amerika tel je als ondernemer namelijk niet mee als je nog géén faillissement op je naam hebt staan. Zij zien een ondernemer met een faillissement als iemand met lef, iemand die niet terugdeinst voor een beetje onzekerheid, iemand die mogelijkheden ziet en grijpt. Het proberen van nieuwe dingen en het uitwerken van creatieve ideeën, dat is waar het bij hen om draait. “Als je nooit gefaald hebt, ga je ook nooit succes ervaren.” Precies wat Sugar Ray Leonard eerder al zei.
Eigenlijk is het best raar dat er nog steeds een soort taboe heerst op faillissementen. In 2020 telden we in Nederland namelijk totaal (rechtspersonen en natuurlijke personen) 3929 faillissementen en in 2019 waren het er zelfs 4776*. We staan er dus echt niet alleen voor. Als ik de Amerikanen mag geloven, mag ik me, samen met al die andere gestrande ondernemers, rekenen tot de meest creatieve, ondernemende en gedurfde ondernemers in onze soort. Dat voelt toch ineens een stuk beter moet ik zeggen.
Inmiddels ben ik dan ook wat minder terughoudend met betrekking tot het delen van ‘ons faillissement’. Trots overheerst boven schaamte. Het faillissement heeft me gevormd en een betere ondernemer van me gemaakt. Natuurlijk wil je als ondernemer dat jouw onderneming een succes wordt. Maar als het niet gaat zoals je vooraf gehoopt had, dan moet dat vooral een leerschool zijn. Dus ik vraag iedereen om iets milder te reageren op ‘gefaalde’ ondernemers. Bedenk je dat zij mogelijk de ‘succesverhalen van de toekomst’ creëren. Kunnen we dat doen? Yes, we can!
* Bron: www.rechtspraak.nl.
